Wrzesień to bardzo pracowity miesiąc dla przedszkoli, co widać zwłasz­cza w najmłodszych grupach. To miesiąc wyzwań dla nauczycieli, rodziców i przedszkolnych psychologów. Ich zabieganie, próby sprostania wciąż nowym potrzebom, bohaterskie walki o opanowanie chaosu. To wszystko blednie jednak w porów­naniu z tym, co przeżywa i czemu musi stawić czoła wrażliwy kilkulatek, który pierwszy raz na wiele godzin zostaje poza domem. Jest  pod opieką obcych osób, w gronie równie jak on wystraszonych rówieśników. Okres adaptacyjny dla wszystkich jest trudny i mało kto w przedszkolach spokojnie  myśli o wrze­śniu. Czy istnieje sposób, by odczarować te dla wszystkich niełatwe tygodnie? Wydaje się, że na stres związany ze zmianą nie ma dobrego lekarstwa. Proces adaptacji jest indywidualny dla każdego dziecka i należy wykazać się cierpliwością i konsekwencją. Są jednak sposoby, dzięki którym możemy zmniejszyć poziomu stresu. Warto zapoznać się z kilkoma dobrymi radami J

 

Sprawdzone rady i wskazówki

 

1 Raz podjęta decyzja powinna być konsekwentnie realizowana.

Rodzice muszą być przekonani, że pójście dziecka do przedszkola jest decyzją najlepszą zarówno dla nich, jak i Dziecka.

Nie mogą w obecności dziecka rozważać, które przedszkole jest dobre, a które złe, lub w którym jest dobra pani, a w którym zła. Jeżeli chcemy, aby dziecko przyjęło naszą decyzję z ufnością, bezwzględnie nie możemy okazać mu naszego wahania i wątpliwości. Nie należy też pytać dziecka trzy-, a nawet czteroletniego: Chcesz chodzić do przedszkola? Chcesz się bawić z dziećmi w przedszkolu? Co zrobicie, gdy dziecko powie, że nie chce? Takich pytań się małym dzieciom nie zadaje. Przecież to nie ono, tylko my, dorośli, decydujemy o tym, co jest dla niego dobre.  Na pewno trzeba dziecko oswoić z myślą pójścia do przedszkola i cierpliwie tłumaczyć: Mama chodzi do pracy. Tatuś też chodzi do pracy. Siostra chodzi do szkoły, a brat do żłobka. W domu nikogo nie ma i dlatego ty musisz chodzić do przedszkola.

 

2 Nastaw dziecko pozytywnie.

Opowiadając dziecku o przedszkolu, mów tylko pozytywnie  (szczególnie akcentując słowo „przedszkole”), np.: W przedszkolu jest dużo dzieci, które się bawią kolorowymi zabawkami. Pani ogląda z dziećmi książeczki, czyta wierszyki, buduje  z klocków wieże i garaże dla samochodów.

W przedszkolu jest bardzo wesoło i przyjemnie, dlatego wszystkie dzieci lubią chodzić do przedszkola i ty też tam będziesz chodził.

Dobrze jest też powiedzieć dziecku, kto będzie je zaprowadzał do przedszkola, a kto odbierał. Ważne, by zawsze trzymać się ustalonego porządku. Zdarza się też tak, że rodzice nie radząc sobie z dziećmi w różnych sytuacjach, straszą przedszkolem i nauczycielką, mówiąc: Nie chcesz, to nie jedz, jak pójdziesz do przedszkola, to ona cię wszystkiego nauczy – jedzenia też. Zobaczysz, jak pójdziesz do przedszkola, to migiem będziesz sprzątał zabawki i nikt ci nie pomoże. Już niedługo, jak pójdziesz do przedszkola, pani nauczy cię posłuszeństwa itd.

Tego typu uwagi skutecznie zniechęcają dzieci do nauczycielki i do przedszkola. Niepotrzebnie wywołują dodatkowy stres utrudniający pierwsze kontakty z nauczycielką i nasilają niepokój w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu.

 

3 Naucz dziecko samodzielności.

Pierwsze dni pobytu dziecka  w przedszkolu to duży stres, który narasta w przypadku gdy dziecko jest mało samodzielne.

Dziecko odczuwa wówczas niepokój: Czy pani, tak jak mama wytrze pupę? Czy podciągnie majtki? Czy nakarmi? Czy ubierze w szatni? itd.

Aby ten stres choć trochę zminimalizować, należy wcześniej zadbać, by dziecko (na miarę swoich możliwości) radziło sobie w takich sytuacjach jak: zgłaszanie potrzeb fizjologicznych, samoobsługa w toalecie (wycieranie pupy, podciąganie majtek, spuszczanie wody, ubieranie się i rozbieranie w sali (szatni), a także siedzenie podczas posiłku przy stole, trzymanie łyżki i jedzenie. Te czynności są do opanowania przez małe dziecko, o ile tylko pozwoli mu się je w domu wykonywać samodzielnie.

Dlatego w pierwszych dniach pobytu dziecka w przedszkolu należy zadbać o wygodne ubranie (nie za ciasne), nie wymagające zapinania guzików, pasków przy spodniach, zasuwania suwaków, sznurowania butów. Dobrze byłoby razem z dzieckiem wybrać rzeczy, które po raz pierwszy zabierze ze sobą do przedszkola (kocyk, kapcie).

 

4 Nie wprowadzaj atmosfery pośpiechu, tylko czule, ale stanowczo pożegnaj się z dzieckiem.                  

Nie jest wskazane przyprowadzanie dziecka do przedszkola w ostatniej chwili, gdyż pośpiech podczas rozbierania i zniecierpliwienie temu towarzyszące wprowadzają dziecko w stan niepokoju i pobudzenia.

Spiesząc się, nie mamy czasu na uśmiech ani na pochwałę. Sami wtedy rozbieramy dziecko, układamy ubranka w szafce, a potem dziwimy się i narzekamy, że dzieci samodzielnie nie podejmują takich działań. Zachowując się w ten sposób, skutecznie je do tego zniechęcamy.

Pożegnanie z dzieckiem powinno być czułe, ale krótkie. Nie należy pytać: Czy mogę już iść?, ani ponaglać: Szybciej się rozbieraj, bo zaraz idę. Małe dziecko nie ma poczucia czasu, dlatego zapewnienia typu: Zaraz po ciebie przyjdę... Tylko chwilkę tu pobędziesz i zaraz wrócę... Idę do sklepu, żeby ci coś kupić... nie mają dla niego żadnego znaczenia. Zdecydowanie lepiej jest powiedzieć: Przyjdę po ciebie po leżakowaniu... Jak zjesz podwieczorek, będę na ciebie czekała w szatni... Takie informacje są dla dziecka zrozumiałe, bo wie, że jak zje II śniadanie, wstanie z leżaka, zje obiad, to mama będzie na niego czekała. Bardzo ważne jest dotrzymywanie słowa. Daje ono dzieciom poczucie bezpieczeństwa i zarazem pewność, że rodzic przyjdzie. Dzieci o zachwianym poczuciu bezpieczeństwa w dramatyczny sposób rozstają się z najbliższymi, a ich rozpacz trwa dłużej.

 

5 Poświęć dziecku więcej czasu niż zwykle.

Pierwsze dni pobytu dziecka w przedszkolu to trudny okres dla rodziców i dzieci.

Dlatego szczególnie w tym czasie należy okazać dziecku więcej zainteresowania niż zwykle. Trzymając na kolanach, zapytać: Co robiłaś dzisiaj  w przedszkolu? Z kim się bawiłeś? Jak ma na imię twój nowy kolega?                    

Nie należy natomiast zadawać pytań typu: Co dzisiaj jadłeś na obiad? Zjadłeś wszystko, co pani ci nałożyła? Czy pani cię karmiła? Dlaczego wszystkiego nie zjadłeś? itd. Odpowiedzi na te pytania są ważne, ale tylko dla rodziców, nie dla dziecka. Dlatego proszę się nie dziwić, że ono nie potrafi na nie odpowiedzieć. Na te pytania rzetelnie odpowie nauczycielka. W rozmowie z dzieckiem należy położyć nacisk na jego samopoczucie  w przedszkolu, relacje z kolegami, podejmowane zabawy oraz na zaradność życiową. W tym trudnym czasie należy mu okazywać w szczególny sposób zainteresowanie, miłość, czułość. Częściej niż zwykle przytulać, wyrażać zadowolenie z najdrobniejszych osiągnięć, ale nie nagradzać, kupując kolejną zabawkę.

 

6 Przyzwyczajaj dziecko do przedszkola stopniowo.

Małe dzieci szybko się męczą  z  powodu nadmiaru wrażeń i hałasu. Dlatego należy je przyzwyczajać do przedszkola poprzez stopniowe wydłużanie czasu pobytu. Jednak trzeba pamiętać o tym, że nadejdzie taki dzień, w którym dziecko będzie musiało zostać dłużej, położyć się po raz pierwszy na leżaku i razem z innymi dziećmi odpoczywać. W związku z tym dzieci będą protestowały i płaczem wyrażały sprzeciw, a nawet bunt, jednak jest to sytuacja przejściowa i z czasem odpoczynek staje się bezpieczną rutyną dnia przedszkolaka (grupy młodsze)

 

7 Zaufajcie wybranej przez siebie placówce,

nie porównujcie jej  z innymi, bo każda realizuje ten sam program, ale ma prawo robić to inaczej, tzn. innymi metodami, korzystając z innych pomocy, nauczycielki mogą pracować w innym tempie i innymi metodami, by osiągnąć to samo. Przedszkola różnią się dodatkowymi zajęciami, ale o tym należy dowiedzieć się wcześniej i dokonywać wyboru zgodnie z zainteresowaniami dziecka lub jego i waszymi potrzebami.

 

8  Niech was nie przeraża natłok informacji (zwłaszcza na początku) skierowanych do was w przedszkolu. Informacje stopniowo sobie uporządkujecie. Uczciwie udzielajcie informacji na temat swojego dziecka (nawyki, braki, choroby itp.) – służą one temu, by wspomagać dziecko i jego rozwój; informacje pozostaną do wyłącznej wiedzy nauczycielek.

 

9  Starajcie się być mądrymi partnerami nauczycielek.

Nie odbierajcie informacji problemowych jako skarg na dziecko, lecz jako troskę i podstawę do rozwiązania wszelkich trudności.

Załatwienie spraw dotyczących dziecka rozpoczynajcie od rozmowy  z nauczycielkami, ale nigdy w obecności dziecka.

 

10 Nie rezygnujcie z posyłania dziecka do przedszkola w przypadku kłopotów z adaptacją;

powiedzenie „będzie lepiej, jak będzie starsze” może być mylne i spowodować zdecydowanie większe problemy, niż nam się wydaje. Nigdy nie porównujcie pod względem czasu przystosowania się do przedszkola (ani żadnym innym) Waszego dziecka z innymi dziećmi (w tym ze starszym rodzeństwem) i nie wyśmiewajcie się z jego obaw, choćby dla Was były błahe.

 

11 Nauczyciel zna twoje dziecko – rozmawiaj z nim i ufaj mu.

Dzieci po powrocie z przedszkola najczęściej opowiadają o różnych wydarzeniach, które miały miejsce w przedszkolu. Słuchaj wszystkiego z uwagą, ale nie komentuj, nie pouczaj. Porozmawiaj z nauczycielką, jeżeli pewne fakty i zdarzenia budzą twoje wątpliwości, wydają ci się niewiarygodne albo cię cieszą. Niektóre dzieci mają wybujałą wyobraźnię i rozbudzoną fantazję. Dlatego weź poprawkę na to, co dziecko opowiada. Na pewno nie kłamie, ale w razie wątpliwości skonfrontuj to, co wiesz, z nauczycielką. Ona udzieli  Ci rzetelnej informacji o twoim dziecku, jego rozwoju, postępach, kłopotach edukacyjnych i zachowaniu. Pomoże w ustaleniu przyczyn trudności, podpowie, jak im zaradzić, a potem wspólnie ustalicie jednolity sposób postępowania.

Tylko współpraca z nauczycielką, oparta na wzajemnym zaufaniu i  szacunku, przyniesie oczekiwane rezultaty.

 

 

 

 

Opracowała Katarzyna Rosek

 

Literatura:

"Trzylatek w przedszkolu" - Anna Klim Klimaszewska

"Idziemy do przedszkola" -  Ewa Zielińska, Katarzyna Wróbel

"Czas ciężkiej próby czyli adaptacja dziecka" - Agnieszka Pilichowska

"